Dokładnie 111 lat temu odbyło się wielkie otwarcie kompleksu Hali Stulecia, w tym samej Hali Stulecia i oczywiście pierwszej, historycznej Restauracji Tarasowej. Jak wyglądała pierwsza Tarasowa, kto gościł na pierwszym uroczystym obiedzie i co wtedy zaserwowano wszystkim znamienitym gościom?

Choć Max Berg, architekt Hali Stulecia i Restauracji Tarasowej oficjalnie uznany przez UNESCO za geniusza, koncepcję na pawilon restauracji zmieniał kilka razy, to nazwa od samego początku była dla niego oczywista. Restauracja Tarasowa, bo z jej tarasów miał się roztaczać najlepszy widok w mieście. Taki był plan od samego początku i tak zostało do dzisiaj.

Wystawa Stulecia

Trudno dziś wyobrazić sobie, z jakim rozmachem – jak na ówczesne czasy – zorganizowana została inaugurująca Tereny Wystawowe, a w tym Halę Stulecia, Pawilon Czterech Kopuł i Restaurację Tarasową, Wystawa Stulecia. Owszem, wiemy, że ekspozycja prezentowała historię i dorobek kulturalny ziem śląskich. W istocie była jednak manifestacją potęgi całych Prus i to w setną rocznicę rozgromienia wojsk Napoleona, a więc wojsk francuskich. 

A dlaczego tak ważna dla historii Wrocławia jest sama Wystawa Stulecia? Bo wprost ukształtowała duży jego obszar na dłuuuuugie lata. Duże koszty każdorazowego wznoszenia tymczasowych pawilonów wystawowych spowodowały, że władze miasta jeszcze w XIX wieku zaczęły szukać stałego miejsca dla wystaw i wydarzeń, ale decyzja o przeznaczeniu rozległego obszaru północno-wschodniej części miasta pod budowę Terenów Wystawowych zapadła w 1907 roku. Koncepcja Terenów Wystawowych wielokrotnie się zmieniała, został nawet ogłoszony konkurs, ale ostatecznie do realizacji zostało przyjęte rozwiązanie zaproponowane przez Maksa Berga – głównego miejskiego architekta, który we współpracy z Hansem Poelzigiem, Theo Effenbergerem, Fritzem Behrendtem, Paulem Schreiberem i Paulem Schmitthennerem stworzyli zespół architektów odpowiadających za powstanie Terenów Wystawowych. Na jej potrzeby przeznaczono aż 75 ha Starych Szczytnik, dzisiaj okolic Parku Szczytnickiego.

Wnętrze pierwszej Tarasowej

Pierwsza Restauracja Tarasowa dzieliła się tak naprawdę na dwie restauracje – przystępną piwiarnię i nieco bardziej wykwintną winiarnię. Nad całością prac wykończeniowych czuwał oczywiście Max Berg. Wnętrze Tarasowej było, jak na tamte czasy, dość minimalistyczne, ale nie brakowało w nim elementów dekoracyjnych jak freski Hansa Leistikowa i Willy’ego Jaeckla.

Wielkie otwarcie

Pierwsza Tarasowa, łącznie ze wszystkimi tarasami i ze stolikami przy boskietach, mogła przyjąć jednorazowo ponad 5 000 osób. Na sam start zatrudniono aż 70-osobową załogę i zamówiono aż 4 tony porcelany. Wyzwanie było ogromne, zwłaszcza, że na wielkim otwarciu goszczono wielu naprawdę znamienitych gości. I choć cesarz i król Prus Wilhelm II nie uświetnił swoją osobą tego wydarzenia, bo obraził się z powodu uczczenia Wystawą proklamacji (odezwy Do mojego ludu), a nie rocznicy zwycięskiej bitwy pod Lipskiem, to wysłał w swoim imieniu następcę tronu, księcia Prus Fryderyka Wilhelma. Ów zabrał ze sobą małżonkę i przyprowadził wielu znamienitych kolegów, m.in. księcia Ernsta Günthera zu Schleswig Holstein. Pozostałe miejsca siedzące zajęły prominentne postaci z Breslau i całego Schlesien. Bardzo ważnym gościem był też świeżo upieczony noblista Gerhart Hauptmann, którego sztukę Festspiel in deutsche Reimen wystawiono podczas inauguracji.

Nie obyło się też bez skandali! Niestety inscenizacja sztuki Hauptmanna rozczarowała weteranów wojennych i radykalnych patriotów, bowiem ukazywała Napoleona (nad którym zwycięstwo przecież świętowano) jako burzyciela opresyjnego reżimu i twórcę wspólnej, (prawie) wolnej Europy. Pacyfistyczny wydźwięk sztuki stał się przyczyną zdjęcia jej z afisza. Drugi skandal był nieco bardziej kuluarowy. Otóż Hans Poelzig, współautor koncepcji całego kompleksu, projektant Pawilonu Czterech Kopuł i Pergoli – nie został przedstawiony osobistościom zaproszonym na uroczyste świętowanie do Tarasowej. Zniewaga, jakiej doznał Poelzig, przyczyniła się do decyzji o opuszczeniu Breslau. W ten sposób miasto straciło wybitnego architekta, późniejszego projektanta Teatru Wielkiego w Berlinie.

Pierwsza historyczna karta

A czy wiadomo, jak wyglądał uroczysty obiad i co zjedli wszyscy znamienici goście? Oczywiście! Mamy nawet skan oryginalnej karty dań!

Selekcję win powierzono słynnej w całym Breslau winiarni Christiana Hansena. Na selekcję składały się najlepsze niemieckie Rieslingi, ale nie mogło zabraknąć też francuskich Bordeaux czy Burgundii. Piwo zamawiano oczywiście u Hassego i Kipkego, a kawę dostarczał Otto Stiebler.

Zaginiona szósta kopuła

Wszyscy kojarzą kopułę Hali Stulecia i Pawilon Czterech Kopuł, ale kopuł na samym początku było aż sześć! Szóstą kopułę Max Berg zaplanował na dachu Restauracji Tarasowej, ale niestety jej konstrukcja była drewniana i po blisko 10 latach ze względu na uszkodzenia została zdemontowana.

Tarasowa dzisiaj

Jest podobnie jak 111 lat temu – gwarne wieczory, ożywione dyskusje, pobrzękujące kieliszki i – nade wszystko – nietuzinkowe smaki i kulinarne odkrycia. Zachęcamy – odwiedź nasz taras z widokiem na Pergolę i świętuj z nami 2. urodziny nowej Restauracji Tarasowej